De gewapende bendes van Haïti smokkelen ook drugs. Waarom sluit de DEA zijn kantoor daar?

President Joe Biden heeft Haïti geïdentificeerd als een kritiek knelpunt voor de drugsstroom naar de Verenigde Staten, en noemde het land vorige maand op een lijst van 23 landen die zijn aangewezen als ‘belangrijke drugsdoorvoer of grote illegale drugsproducerende landen’.

Maar zelfs nu de Zuid-Amerikaanse cocaïne en in Jamaica geteelde cannabis in het wetteloze land in overvloed aanwezig zijn, heeft Bidens eigen drugsbestrijdingsagentschap besloten zijn activiteiten in Haïti te sluiten.

De Amerikaanse Drug Enforcement Administration heeft zijn veldkantoor in Haïti op een lijst gezet van de veertien buitenlandse activiteiten die het agentschap sluit, samen met kantoren in de Bahama’s en Nicaragua. Het besluit komt op hetzelfde moment dat de VS leiding geven aan een worstelende internationale inspanning om de veiligheid in Haïti te herstellen, waar gewelddadige bendes honger en geweld verspreiden, en de bezorgdheid groeit over de samenwerking van de bendes met Zuid-Amerikaanse en Mexicaanse drugskartels.

“Ik ben eerlijk gezegd nogal verbijsterd door dit nieuws”, zegt Luis Moreno, een gepensioneerde ambtenaar van het ministerie van Buitenlandse Zaken die leiding gaf aan het narcoticacontrolebureau in Bogotá, Colombia, en ooit plaatsvervangend hoofd was van de Amerikaanse ambassade in Port-au. -Prins.

Hij noemde het besluit van de DEA “kortzichtig” en voegde eraan toe: “Je kunt het geweld in Haïti terugvoeren op de bendes, en hoe betalen de bendes zichzelf terug? Iedereen weet dat de financiën van de Haïtiaanse bendes afkomstig zijn van drugshandel.”

Een DEA-woordvoerder vertelde de Miami Herald dat de beslissing om het kantoor in Haïti en andere landen te sluiten werd genomen na “een grondige evaluatie van onze buitenlandse activiteiten, die in augustus 2021 werd gestart en in maart 2023 werd voltooid.”

“DEA heeft een strategische beslissing genomen om middelen opnieuw toe te wijzen en zich te concentreren op wat het belangrijkst is: het redden van Amerikaanse levens door elke schakel van de mondiale toeleveringsketen voor synthetische drugs aan te vallen”, zei de woordvoerder, verwijzend naar fentanyl, de synthetische opioïde die een focus is geworden van de Biden-administratie. Als onderdeel van de ‘datagestuurde’ beweging, zei de woordvoerder, zal het agentschap twee nieuwe buitenlandse kantoren openen en veertien bestaande sluiten.

De woordvoerder wil niet zeggen waar de twee nieuwe buitenlandse kantoren zullen worden gevestigd, hoewel naar verluidt deze zich in Jordanië en Albanië zullen bevinden.

Naast Haïti zullen de volgende kantoren sluiten: de Bahama’s, Birma, China, Cyprus, Egypte, Georgië, Indonesië, Kazachstan, Mozambique, Nicaragua, Rusland, Senegal en Shanghai.

Biden zei onlangs dat hij een wereldwijde strijd tegen fentanyl heeft gelanceerd, die leidt tot een recordaantal sterfgevallen door overdoses en heeft geresulteerd in de arrestaties en vervolging van verschillende kartelleiders op hoog niveau, drugshandelaren en witwassers. Hij riep ook op tot “dringende actie door landen in de regio” op het gebied van cocaïne, waarvan de productie en teelt in Zuid-Amerika recordhoogten kent.

Vanda Felbab-Brown, een beveiligingsspecialist bij het Center for Security, Strategy and Technology van het Brookings Institution in Washington, zei dat ze erkent dat “de beslissingen zijn gedreven door een reeks factoren die overkoepelend en specifiek zijn voor elke plaats”, en merkt op dat dat Haïti een uitdagende veiligheidsomgeving voor agenten is geweest. Maar zij is van mening dat de DEA ‘de ogen op de grond verliest’ geen goede ontwikkeling is.

Zij en andere Haïtiaanse waarnemers zeggen dat de DEA niet zou moeten kiezen tussen de strijd tegen fentanyl die vanuit Mexico en China wordt verscheept in plaats van cocaïne die via Haïti en andere delen van het Caribisch gebied wordt gesmokkeld.

De machtige bendes van Haïti evolueren en ruilen ontvoeringen tegen losgeld voor drugshandel, zei ze. En net zoals vuurwapens van hoog kaliber vrijelijk het land binnenstromen, geldt dat ook voor illegale drugs, en deze worden vaak met de hulp van bendes door het land verplaatst, zei ze.

“We zien duidelijk dat sommige bendeleiders, zoals Izo van 5 Segond, zichzelf proberen om te vormen tot op zijn minst kleine regionale kartels,” zei Felbab-Brown over een van de meer prominente bendes van Haïti. “Izo noemt zichzelf openlijk een kartelleider. Hij rijdt rond in gepantserde voertuigen met zijn territoriale labels, en hij heeft ook intensief geïnvesteerd in het opbouwen van een maritieme capaciteit.”

Het ontbreken van een DEA-kantoor in Haïti heeft ook invloed op de effectiviteit van de Amerikaanse sancties tegen Haïtiaanse zakenlieden en politici die ervan worden beschuldigd banden te hebben met bendes, zei ze. In verschillende gevallen hebben functionarissen van het ministerie van Buitenlandse Zaken de nadruk gelegd op een deel van de betrokkenheid van de gesanctioneerde personen bij de drugshandel.

Felbab-Brown zei dat de aanwezigheid van de DEA in Haïti betekent dat “er meer aanklachten kunnen worden ingediend en dat er beter kan worden opgespoord hoe gesanctioneerde politici en zakenlieden zich aanpassen aan de sancties en werken via volmachten, makelaars om met de bendes om te gaan.”

Moreno is het daarmee eens.

“Het vermogen hebben om oren ter plaatse te hebben en te weten wat de beweging van mensenhandel is en de connectie ervan met de bendes en politieke corruptie, ik denk dat dat voor iedereen essentieel zou zijn”, zei hij.

Drugshandelaren corrumperen de veiligheidstroepen van Haïti en het politieke systeem, zei Moreno. “We weten allemaal dat de moord op president Jovenel Moïse rechtstreeks verband hield met drugshandel. Eerlijk gezegd ben ik een beetje verbijsterd door dit nieuws.”

Terwijl twee van de verdachten in het onderzoek naar de moord op Moïse ooit hadden gewerkt als DEA-informanten – en de Haïtiaanse Amerikanen en Colombiaanse commando’s die zijn huis op 7 juli 2021 bestormden, zich voordeden als DEA-agenten – weigerde het kantoor van het agentschap in Washington deel te nemen aan het Amerikaanse onderzoek naar het moordcomplot, maar liet het onderzoek over aan de FBI en Homeland Security Investigations.

Een hoge overheidsfunctionaris zei dat hij het specifieke rapport over de sluiting van de veldkantoren niet had gezien. Maar de aanwezigheid van de DEA, vooral in landen die geografisch het dichtst bij de VS liggen, is erg belangrijk, zei hij.

“Ik weet dat landen het enorm waarderen en het levert ongelooflijke waarde op voor de veiligheid van onze partners in de regio”, zei de functionaris. “Een robuuste DEA-aanwezigheid op ons halfrond met onze naaste partners geeft hen vertrouwen en stelt hen gerust dat het Amerikaanse volk werkt aan het aanpakken van de transnationale misdaad die hen bedreigt en uiteindelijk de drugs die via deze kartelnetwerken onze eigen landen binnenkomen.”

Rol van de VN

In een rapport uit juli omschreef het Bureau voor Drugs en Misdaad van de Verenigde Naties de verbindingen tussen enkele van de meer prominente bendes van Haïti en internationale georganiseerde misdaadgroepen als “divers en overlappend.”

“Haïtiaanse bendes zoals G9, 5 Segond, Grand Ravine, Baz Galil en 400 Mawozo houden toezicht op partnerschappen met internationale criminele netwerken, die op hun beurt de handel in vuurwapens en drugs en mensensmokkel faciliteren”, aldus het rapport. “Er bestaan vermoedens dat Haïtiaanse criminele groepen banden hebben met groepen in Colombia, Mexico en Venezuela.”

En hoewel sommige mensen de suggestie hebben verworpen van een kartel dat opereert in een omgeving die zo chaotisch is als die van Haïti, zeggen bronnen dat ze steeds meer bewijs vinden van het tegendeel. Boten en vliegtuigen komen en gaan onopgemerkt, en ondanks de chaos op de grond hebben corrupte politici en anderen manieren gevonden om de toegang van bendes tot krachtige wapens te vergemakkelijken.

In een ander rapport zei het VN-agentschap dat bendes controle uitoefenen over zuidelijke sleutelroutes en de Dominicaanse Republiek binnensmokkelen, waar het vervolgens naar andere landen wordt verscheept of rechtstreeks naar Florida wordt gestuurd.

‘Narco-staat’

De opkomst van Haïti als een ‘narcostaat’ begon eind jaren tachtig, toen Colombiaanse cocaïnesmokkelaars lokale politieagenten en politici betaalden om tonnen cocaïne door het land te helpen vervoeren.

Begin jaren 2000 landden smokkelaarsvliegtuigen nog steeds op klaarlichte dag op clandestiene vliegvelden en zelfs op hoofdwegen. Minstens een dozijn Haïtiaanse en Colombiaanse mensenhandelaars, Haïtiaanse overheidsfunctionarissen en Haïtiaanse politieagenten zijn in de VS veroordeeld wegens drugsgerelateerde aanklachten.

In de loop van de tijd daalde het aantal arrestaties echter, waardoor Haïtiaanse politieagenten, DEA-agenten en de Haïtiaanse president twijfels begonnen te krijgen over de inzet van het agentschap om de mensenhandel hard aan te pakken.

In 2015 leidde een cocaïne- en heroïnevangst met een straatwaarde van $100 miljoen op een onder Panamese vlag varend schip dat suiker importeerde tot het grootste schandaal van het agentschap in Haïti, toen twee DEA-agenten het kantoor van Port-au-Prince beschuldigden van corruptie en samenzwering.

De zaak werd bekend als “de suikerboot” en de agenten beweerden dat duizenden kilo’s cocaïne en andere drugs jarenlang onopgemerkt door het land waren gereisd op weg naar de VS. De beschuldigingen van klokkenluiders kwamen toen bendes en georganiseerde misdaadnetwerken groeiden sterker.

De supervisor van het DEA-kantoor, die ook werd beschuldigd van samenzwering met het voormalige hoofd van de antidrugseenheid van Haïti, werd verwijderd. Twee jaar na het suikerbootincident concentreerde de nieuwe landendirecteur van de DEA zich op het herstellen van de geloofwaardigheid ervan.

In de daaropvolgende vier jaar onderging het veldkantoor in Haïti een make-over toen de nieuwe verantwoordelijke agent verschillende spraakmakende arrestaties en uitleveringen uitvoerde en onderzoek deed naar de smokkel van wapens en drugs.

Sinds 2022 heeft het DEA-kantoor echter moeite om impact te maken. De COVID-19-pandemie, de bendecrisis en de verminderde personeelsbezetting bij de Amerikaanse ambassade, waar het kantoor is gevestigd, belemmerden het werk van het bureau. De enige agent van het kantoor, in wat een outfit van vier personen had moeten zijn, had vanwege de veiligheidssituatie toestemming van Washington nodig om informanten te ontmoeten. Toen het ministerie van Buitenlandse Zaken in maart het vertrek van niet-hulppersoneel beval na een golf van geweld, stapte de DEA-agent in een vliegtuig en vertrok. Inmiddels is hij overgeplaatst.

Afgelopen oktober werden vier Colombiaanse staatsburgers gearresteerd in de stad Belladère terwijl ze probeerden de Dominicaanse Republiek binnen te komen. Drie van de mannen waren vanuit Venezuela aangekomen aan boord van een klein vliegtuig dat onopgemerkt nabij Les Cayes in het zuidwesten landde. Van daaruit slaagden ze erin hun weg te vinden over door bendes gecontroleerde wegen, bijna 320 kilometer oostwaarts naar de afgelegen grensovergang waar ze uiteindelijk werden gearresteerd, samen met een Colombiaanse staatsburger die over de weg was gereisd om hen te ontmoeten en een tweede man, een Haïtiaanse staatsburger. .

De zaak kreeg vrijwel geen aandacht in de lokale media. Zelfs de DEA was tot voor kort niet op de hoogte van de zaak, ook al ging het om naar de VS bestemde cocaïne uit Colombia.

De zaak heeft de wenkbrauwen doen fronsen, omdat er steeds meer zorgen bestaan dat het criminele netwerk van gewapende bendes in Haïti mogelijk banden heeft met Mexicaanse en Colombiaanse drugskartels en georganiseerde misdaadgroepen in Venezuela.

Het overloopeffect van Haïti

De verdieping van de crisis in Haïti vindt niet op zichzelf plaats en houdt verband met het bredere Caribische probleem, waarin illegale vuurwapens en drugs een groeiend probleem vormen, zegt het VN-drugsbureau.

Een van de landen die dit jaar werd benadrukt, zijn de Turks- en Caicoseilanden. De Britse afhankelijkheid ligt aan het einde van de Bahamaanse archipel, 210 kilometer van de noordkust van Haïti en 800 kilometer van Miami. Maandag werd in het gebied met 40.000 inwoners de 35e moord van het jaar geregistreerd.

Er zijn ten minste veertien georganiseerde criminele groepen geïdentificeerd in het gebied, dat te maken heeft met een golf van gewelddadige misdaad. Naast de golf van geweld zien de eilandbewoners een piek in de Haïtiaanse migratie, die in augustus leidde tot de ontdekking van een marihuana-vangst van $2 miljoen na een reeks landingen.

Twee bronnen die bekend waren met de zaak vertelden de Herald dat de drugs, verpakt in Jamaicaanse verpakkingen, vanuit Jamaica in het zuiden van Haïti waren aangekomen en naar het noorden waren vervoerd, waar ze op boten waren geladen om te profiteren van de clandestiene migrantenroutes.

“Er bestaat al lang een kwetsbaarheid voor illegale activiteiten in Zuid-Haïti, en vandaag de dag worden er nog steeds zowel wapens als drugs naar dit deel van het land verscheept, zowel door de lucht als over zee”, vertelde Ghada Waly, de uitvoerend directeur van het VN-drugsbureau, aan de krant. VN-Veiligheidsraad eerder dit jaar. Ze concentreerde zich sterk op de zuidkust van Haïti, waar in Jamaica gekweekte cannabis wordt gebruikt als contant geld in een ‘wapens voor ganja’-handel tussen de twee landen.

“De zuidelijke departementen zijn cruciale toegangspunten geworden voor cocaïne uit Zuid-Amerika en cannabis uit het Caribisch gebied, waarbij Haïti voor beide een doorvoerknooppunt is.”

——-

(Miami Herald-stafschrijver Jay Weaver heeft bijgedragen aan dit rapport.)